03.2019– İlk başta belirteyim. Bu sayfada yazdığım konular tecrübelerim, özellikle bilimsel yabancı site ve yayınlardan tercüme ettirdiğim bilgiler ile, katıldığım 2017 İstanbul Api Mondia Konferansında not ettiğim, kendi branşında etkili ve yetkili olan yerli ve yabancı akademisyenlerin verdiği bilgiler dahilindedir. Aradığınız sorunuzun cevabı veya benzeri yok ise, en sondaki yorum kısmına sorunuzu yazınız. Sayfama gelen sorularınızın cevabını, uygun kısma ilave ediyorum. —-
Tecrübem doğrultusunda: Türkiyenin neresinde olursanız olun yağmurlu serin ve kuru soğuk rüzğarların kovan içine direk girmemesi için; Uçuş tahtası genişliği ve uzunluğunda tahta, kalın karton… tenekeyi, yanları açık olacak şekli ile, kovan önünde devamlı takılı tutunuz. Amacımız; soğuklardan dolayı arının çitanın alt kesimlerinden çekildiğinde açıkta kalan günlük ve kapalı yavruların üşüyerek ölümlerini önlemektir. Bana gülen oldu. Size gülen, gülsün. Bana dua edeceksiniz.
Bilim çevrelerince açıklanan bilgi dahilinde, Dış hava sıcaklığı 14 C’ ve altına indiğinde, kovandaki arıların yumak olduğu belirtilir. Tesbitime göre; Arının yumak olması, dış sıcaklığın 14 C’ altına düşmesi ile doğrudan alakalı değildir. Burada ölçü; rüzğardır. Rüzgar, ne kadar daimi ve kuvvetli eser ise, arı o derecede yumak olma durumuna geçiyor. Arıcı arkadaş, ben zemheride (ki daha zemherinin ne manaya geldiğini bilmeyip bana hakaret vari yorumlar yapan insanımız varken) Konya ilçesinde arılarıma baktım – bakıyorum. Gölgede dış sıcaklık + 4 ile 10 C’ arasında idi. Kovandaki arılarım yumak olmadığı gibi, ben arılığıma gittiğimde, uçuşan arılar vardı. Ve bütün kovan ve çitalarımı elden geçirip, boş çitaları aldım, balı az olanlara ilave koyu şerbet ve varroa tütsüsü verip geldim. Aynı şartlarda, istiyorsanız sizlerde baka bilirsiniz. Yalnız burada bir noktaya parmak basmak isterim. Bilim adamlarının kast ettikleri 14 C’ sıcaklık ve altı, arıların tamamında hareketlerinin azalmaya başladığının bariz göstergesidir. Bilginiz olsun. 12.2015
Arıların, en soğuk ayın başından çiğdemlerin açtığı ana kadar rahatsız edilmemesi ön şarttır. Rahatsız edilirlerse arı yok olurmu? Hayır yok olmaz sadece bir bölümünün erkenden ölmesine ve gereğinden fazla bal yemelerine neden olursunuz. Mecburen şerbet vermeniz gerekli ise dikkat etmeniz gereken şu: Dışarıda arı olsun olmasın Şerbet vereceğiniz kovanın Örtü tahtasını veya bezi hafifçe kaldırıp, sarsmadan arılara bakınız. Arılar üzüm salkımı gibi olmuş ise, kesinlikle arılara dokunmayın, şerbet bile vermeyin. Arılar petek üzerinde geziniyor ise; hemen hatıl veya örtü üstü şerbetliğe, şerbeti döker, boş çitaları ala bilirsiniz. 2015
1960 yılı öncesinde ülkemizde gezgincilik yapılmıyordu. Dünyada 28 çeşit arı ırkı bulunuyor. Kafkas, Anadolu, Muğla, Suriye, Kıbrıs ve İran arı ırkları, ismi yazılı bölgelerde, yaşamakta idiler. Bahsedilen yıldan sonra adı geçen arı ırklarının safları, yok oldu. Şimdi üretilen ana arıların ana tarafı % 80 Kafkas %20 erkek Muğla arısı melezidir. D. Anadolu ve Kara Denizde Kafkas; İç Anadolu, Marmara, Akdeniz ve G. D. Anadolu bölgemizde, Kafkas anasının yerli arılar ile yaptığı melezlerin, olduğu belirtiliyor. Artvin Camili bölgesinde üretilen damızlık Kafkas arılar Kara Deniz ve Marmara bölgesine, Posof bölgesinde yetiştirilenler ise diğer bölgelere gönderiliyor. Saf Anadolu ırkı Ana arılar ise Kızılcahamam Kırkırca Köyü üretim merkezinde üretiliyor. Kaynak: Macahel Arıcılık.
1 – Ana arı hakkında bilinmesi gerekenler : 02. 2019 – Ana arının bilinen 3 adı var: Ana arı, Kraliçe arı veya arı beyi. Arıcı olarak bizlerin en büyük sorunlarından biri, ana arı dır. Bazen kendi kendime: Bir anlıkta olsa şu kovan içerisinde ben arı olsam ve bu hallerini öğrensem, derim. Allah bilir; cenazemin geleceğini bilsem, yine arılarımın yanına gitmek isterim.
Türkiye‘de (Tr), 200 altında ana arı üreticisi var. Esasında 10.000 üzerinde ana üreticisi olması gerekiyor. Yıllık 4 milyona yakın yeni ana arıya ihtiyaç bulunmaktadır. Ana memesi yaptıracağınız ana arının özelliklerini; çıkan arılarının bala, polene, yavruya mı çalışıyor, saldırgan mı bunları bilerek günlüğünü seçiniz. Çünkü, kovandaki arıların ne iş yapacağının % 50 si ana arının özelliklerine dayanıyor. diğer % 50 si, ana arının çiftleştiği 5 – 12 adet olan erkeklerin karma özelliklerini taşıyor. Kaynak: 2017 Apimondia
ALINTIDIR– Ana arı memeden çıktıktan sonra, kovan içini gezerek, rakip gizli ana arının olup olmadığını öğrenmek veya kovan içindeki tüm arılara kendisinin ana arı olduğunu göstermek için, çitaları dolaşır ve ıııı diyerek seslenir. Dışarıda ana var ise, karşılık verir ve ölümüne dövüşürler. Veya işçi arılar, çıkmış anadan memnun olurlarsa, hem ana arı hem işçi arılar diğer memeleri telef ederler. 5. gün kovan dışına çıkıp, kovanın yerini ve çevreyi tanıma uçuşuna çıkar, Kovana döner. Aynı veya ertesi günde çiftleşme uçuşuna çıkar.
Çiftleşme uçuşu; öğlen – ikindi arası ana arı 24 C’ erkek arıda 21 C’ üzerindeki sıcaklıkta, uçuşa başlarlar. Bir kovanın ana arısı, kendi erkek arıları ile çiftleşmez. Kovan etrafında bekleyen diğer kovan erkekleri ile yerden 5 – 50 mt yukarıda ve 300 mt çap içerisinde çiftleşir. Yeterli veya hiç çiftleşme olmaz ise ertesi gün tekrar çıkar. Ana arı Yağmurlu kapalı havada Çiftleşme uçuşuna çıkmaz, arıyada bakılmaz. Ana arı uzun süre Yağmur veya sakatlığı nedeni ile çiftleşme uçuşuna gitmez, gidemez, yeterli sayıda çiftleşemez ise ana arıyı işçi arılar, hemen öldürürler. Çiftleşme uçuşunu tamamlayan ana arı, arkasında son erkek arının organı ile kovana döner. 3 gün sonra günlük atımı başlar. Ana arı memeden çıktıktan 8 gün sonrası günlük atımına başlar, işlerinizi buna göre ayarlayınız İyi tohumlanan anada, 5 milyon sperm olur ve günde 2000 yakın günlük atar. Çiftleşmeyen ana, erkek günlüğü atar. O zaman öldürülmesi lazım.
Kovan içerisindeki Ana arı, kovanın her yerini gezer. Genelde yeni kabartılmış günlük atımına hazır taze petekler ile daha önce atılmış günlüklerin olduğu petekler üzerinde bulunur. Yeni doğan ana arının boyu 15 – 20 mm arasında değişir. Olgun hali 25 mm kadardır. Genç ana kısa ve şişman, eski ana zayıf uzun boylu olur.
Kovana ham çita verdiniz. 1-2 gün sonra kontrol ettiniz. Petek üzerinde önlü arkalı bir kaç tane içi boş ağzı açık meme kapçıklarını görürseniz; bu kovanın anası yok demektir. Ana arı her hangi bir nedenle telef olur veya işçi arılar tarafından işe yaramadığı için öldürülür.
Ana arının etrafında bulunan 1 – 4 günlük arılar Ana arıya hizmet etmekle görevli arılardır. İlk önce arıcı olarak şunu bilelim. Her ana arının, en azından kendisine hizmet edecek yeni yavrulara ihtiyacı vardır. Ana; Koloninin çoğalmasını en azından kendisi için ister. Hizmetçi arıların görevleri ise;
– Ana arının beslenmesi için arı sütü yapar ve yedirirler,
– Ana arının temizlenmesini yapar ve yardım ederler,
– Ana arının isteklerini, bütün çitalarda bulunan arılara iletirler,
– Ana arının feromen kokularını, bütün kovan içine dağıtırlar,
– Ana arının kakasına varıncaya kadar yaptırıp, pisliğini kovan
dışına atarlar.
– Ana arının, hastalıklara uğramaması için sağlık bakımını yaparlar. – Kaynak FAO
Ana arı hakkında geniş bir açıklamalar yapar isek:
A – Çiftleşmiş ama günlük atmamış veya çiftleşmemiş Ana arının olduğu kovana, başka kovandan arı silkeleme. Arısız bile olsa, içinde günlük ve kapalı yavrusu olan çitayı da, koymayın. Arısını silkelediğin kovanın arıları, günlüklü idi. Bir bakacaklar ki, yavrusuz analı kovana gelmişler. Hemen; Bu ana kim, işe yaramıyor diye saldırıp; anayı öldürürler. — İçinde günlük ve kapalı yavrulu çitası olan veya olmayan kovana, dışarıdan çiftleşmemiş ana vermeyiniz. — anası, günlüğü ve kapalısı kalmamış yaşlı tarlacı arılı kovana da, kafes içerisinde çiftleşmiş ana ile birlikte üzerinde kapalı ve günlüklü gözleri olan bir çita ile birlikte koyup, 3 – 5 gün kovanda bekletiniz. — günlüğü var ama kapalısı olmayan kovana da, başka kovandan arı silkelemeyin.
B – Kovanı böldünüz; petek içinde günlük var ise; dışarıdan verdiğiniz anayı kabul etmez, öldürüp, meme yaparlar. Dikkat edin! bölüp, hazır ana verdiğiniz kovanın peteklerinde açık günlük olmasın. Hazır ana vereceksen 5 gün bekle, 5. gün tüm memeleri temizle ve kafes içerisinde anayı ver. 2 ve 3. günlerde tekrar kontrol edin, varsa kopartın, yoksa 4. gün kafesin telini açın, hayırlı olsun.- ((Bu güne kadar kovanın anasını değiştireceğim de, eski anayı öldürüp kovan içine atar, kovanı 2 gün anasız bekletip, kafes içerisinde yeni çiftleşmiş ana veriyordum. 13.4.2014 pz günü – 3 çita olarak bölüp ve petek üzerinde günlüğü olan kovana, -arı sayısı az onun için hemen kabul ederler, diye kek teli açılmış hazır ana verdim ki, hemen anayı alsınlar. 3 tam gün sonra kontrol ettim; Kutu içerisindeki kek yenilmiş, işçi arılar çıkmış, ana ise kutu içerisinde geziniyor. Petekleri kontrol ettim. 2 tane meme yapmışlar. Memeleri parçaladım. Kutu içerisindeki ananın telini tekrar raptiyeleyip aynı yere koydum. İki gün sonra kontrol ettim, kabul etmişler.))
C – Hazır ana vereceğiniz kovandaki, günlüklü çitaları arısız olarak başka günlüklü arılı kovana koyun. kafes içerisindeki anayı kovana koy 2 gün bekle. Sonra telini açıp, 2 gün daha bekleyip, ananın kafesten çıkıp – çıkmadığını kontrol ediniz. En zahmetsiz ve tehlikesiz yöntem bu.
D – Bir kovanın anasını, herhangi bir sebeple aldınız. Tekrar eski yerine koymanız gerektiği zaman en geç 2 gün içerisinde, kutusuz vere bilirsiniz, Aynen kabul ederler. Yalnız çita üzerinde gezinen anayı bir süre takip edin, Ana arının üzerine C bicimi kıvrılan arı olursa O arıları öldürün, bu arı kendini sahte ana arılığina hazırlanmaktadır tekrar takip edin, saldıran olmaz ise, iş tamamdır.
E – Diğer taraftan içinde günlük ve kapalısı olan anasız kovanı, 1,5 gün bekletip kafes içinde hazır ana verdim. Kontrol ettim, hiç meme hazırlığı yoktu. 5 gün sonra kontrol ettim, ana çıkmış, çita üzerinde geziniyor. Ama çitaların üzerinde açık – kapalı 10 adet meme vardı. Memenin birini ana kemirmiş. Diğerlerini de ben temizledim. Velhasıl, bildiğim dediğin arının ne yapacağını, ancak kendi bilir. Buda bir tezatlık.
F – Arının anası var/ yok bilmiyorsun. Kovanın dışına biraz kuvvetlice vurup, kulağınızı tahtaya dayayın. Kovandan uzun (ıııııııı) diye bir ses geliyor ise; ana yok. Kısa (ııı) ise ana var demektir. Kovanı açtınız (ıııı) sesi geliyor ise; ana arı başka bir ananın olup olmadığını kontrol ediyor. Başka bir ana var ise; – Kovan içindeki iki ana arı, kovan hakimiyeti için ölümüne savaşırlar. Sesin geldiği yeri buldunuz, Böyle bir anı görürseniz, anaları kovan dışına almayın, müdahale etmeyin. Sağ kalan, kovanın anası olacaktır. Aynı yerde kozlarını paylaşsınlar. Dışarıya alırsanız, ananın biri haliyle ölüyor. Sağ kalan anayı kovana koyduğunuz da, bu anayı da arılar öldürüyor. Ana satın alacağınizda anaya bakın: Ana arının boyu uzun, bacak sayısı tam, kanat boyları eşit ve bitişik olacak kanatlar ayrık yırtık ve yarım olmasın. 03.2018
G – Arılı çitaları dışarıya çıkarttınız. Bir şekilde arılar kazara kovan dışına döküldüler. Kovanın dış yüzeyinde veya toprak üzerinde arılar küme olmuşlar, ayrılmıyor iseler, buraya dikkatli yaklaşıp bakınız. Orta yerinde ana arı olabilir. -var ise – Elinizde fazla tutmadan ve sıkmadan hemen alıp veya alamıyor iseniz; kovandan bir tane arılı çita alıp ananın olduğu yere yaklaştırınız. Ana çita üzerine çıkar. Çitayı Kovana koyunuz.
H – Kafes içerisinde hazır ana arınız var. Lakin bir kaç gün yeni kovanına koyamayacaksanız: Ana Kafeslerini, kovanın örtü tahtası üzerinde şerbetlik var ise, arıları şerbet içmek için çıkış yaptıkları açıklığın bir kenarına teli yukarıya bakacak şekli ile koyup, şerbetlik kapağını kapatınız. Ve/veya (sıcak günlerde) Elinizde daha çok kafes var ve hepsini bir arada tutmak istiyor iseniz; kuvvetli bir kovanın örtü tahtasını -sıcak havalarda- çekip alınız. Analı kafeslerin hepsinin tel kısmı yukarıya bakacak şekli ile çitaların üzerine diziniz. İşçi arılar, kafes içerisindeki anaya hizmet edeceklerdir. Yalnız burada dikkat edeceğiniz nokta: Bazı arılar kıyıcı olur, O tip arılı kovanlara koymayınız.
I – Kovanı açtınız, çitalara bakarken ana arının uçup gittiğini gördünüz. Ana uçup giderken, kovan hangi durumda ise, üstü açık, çita dışarıda iken vb şekillerde, ≈ 1 saat bekletiniz. Siz orada iken gitti ise, siz de o yerde bulununuz. Ana yakın yere gitti ise gelecektir – gelebilir. 2011 yılında iki tane ananın kaçmasına neden oldum. Bir tanesi, ben aynı kovanın yanında iken, ≈ 30 dk. sonra geriye geldi. 2013 senesinde ise, başka bir ana iki kere uçup gitti – geldi. Peki, ana neden uçtu? Ana daha tazedir çiftleşmemiş veya yeni çiftleşmiş ama günlük atmamış anayı arılar istemez. Ana kaçar, gidecek yeri yoktur geri gelir. Arıcı arkadaş anayı huzursuz eder, ürkek olur kaçar. Diğer bir neden ise sakat ve eski anayı, arılar istemez. Üzerine çullanırlar. O an tesadüfen arıya bakarken olayı görürsünüz. Ana arıyı arıların ellerinden kurtardığınız an arı, can havli ile uçar. Gidecek yeri yoktur, geriye gelir, tekrar kaçmak zorunda kalır ve gider.…Kalırsa, zaten ölecek. Ayrıca her kovanda olur ama, çiftleştirme kutuları ile normal kovanlarda, yeterli sayıda arı olmaz ise, ana kovanı terk eder.
İ – Başka bir kovana arılı çita verdiğinizde dikkat ediniz, ana arıyı öbür kovana götürmeyin. İki kovanda, anasız kalır. –Yapılan incelemeler doğrultusunda İşçi arıların, ana memesi olacak günlüğü, peteğin başka bir yerine taşıdığı görülmüş. 03.2018
J – Çitalarda günlük – ana yok, (sahte ana için bk. Ö ) yeni Anayı Kafes içerisinde anasız kovana koyup, En az 2 gün kapalı şekli ile bekletin. Daha sonra kek tarafındaki teli açıp tekrar aynı yere koyunuz. Kovandaki arılar keki bitirdiklerinde ana arı ile temasa geçerler. Kafesi kontrol ettiniz, ana çita üzerinde geziniyor ise, hayırlı olsun. Kafeste geziniyor ise citalara bk günlük ve meme varmı?
K – Bir çitalık veya bir avuç kadar arınız var, ana vereceksiniz. Kafese gerek yok. Çitayı dışarıya alıp, Anayı arıların arasına salıp takip edin. Ana arının üzerine C biçimi çullanan arılar olursa O arıyı çekip öldürün. Ve anayı takip edin. C şeklinde saldıran kalmadı ise, analı çitayı yerine koyun.
L – İlla ana boyalı olacak diye bir şart yok. Önemli olan sizin bilmeniz. Onun için en azından, O kovan kapağı içine yapıştıracağınız bir kağıda arı ve anası için not tutmanız yeterlidir. Kesinlikle kovan içerisindeki anayı her hangi bir boya ile boyayıp, kovan içerisine salmayın. Değişen kokudan dolayı anayı hemen öldürürler. (yaşadım)
M – Eylül, ekim ayından itibaren kaç çitalı olursa olsun, anası yaşlı ama sağlam olan kovanın anasını öldürüp, başka bir kovanla birleştirmeyin(tercih). Çünkü, O beğenmediğin ana, Ocak ayında sizin kurtarıcınız olacaktır. Kendiliğinden ölürse, kovanın arılarını başka kovan ile birleştir. Ayrıca, yeni ana aldınız. Ana başlangıçta normal günlük atmış. 8 – 10 gün sonra kontrol ettiniz, erkek yavru gözleri oluşmuş. Olabilir. Ana arı, eksik çiftleşmiş. Yetiştirici, ananın ilk günlük atımını gördükten sonra, garantili olduğunu düşünerek sana satar. Burada, ana arı yetiştiricisinin hatasını aramayınız. Gidin değiştirin veya başka yerden alınız.
N – Hazır aldığınız ana uzun bir süre günlük atmaya bilir. 2014 Nisanında aldığım hazır ana, tam 42 gün günlük atmadı. İlk geldiği gün çelimsiz bir ana iken geçen zaman içerisinde boyu uzadı, güzelleşti Öldürmeye elim varmadı. Tamam, ana günlük atmıyor – atamıyor idi ama neden, bilmiyor ve bilemem. (illa bu böyledir demiyorum ama) bir şey dikkatimi çekti. Bu ananın olduğu kovan içerisinde bir tane erkek arı yoktu. Diğer kovanlardan erkek arıları tutup, bu kovana koydum. İki gün sonra petekleri kontrol ettiğimde, günlük vardı. Siz beklemeden deneyin diye yazıyorum.
O – Anası olmayan kovan; İçinde günlüğü olan arı, kendi anasını yapar. -sahte anaya gitmemiş ise– Anası ve günlüğü olmayan arıya, İçinde günlüğü- kapalısı olan arısız 1 – 2 çitayı, veriniz. Veya gözünüze kestirdiğiniz kuvvetli bir kovandan, arılı günlüklü iki çitasını başka bir (ruşet) kovana koyup buradan 3 – 4 km uzağa götürünüz. Burada, ana memesi yaptıracağınız kovana 4 gün boyunca azar azar şerbet veriniz. Bu süre zarfında bol arı sütlü ana memesi oluşacaktır. Böylece bu kovanın YENİ anasını yaptırmış olursunuz. Ana arı değişiminde ise; Feromon kokusu ve günlük atımı azalmış ana durumunda işçi arılar, hemen işçi arı gözlerini 2 adet ana memesi kapcığı haline getirir. Ana oraya günlük atar. İlk ana kabul edilirse diğer meme kopartılır. Bazen eski ve yeni ana bir müddet bir arada yaşaya bilir. (FAO)
Ö – Sahte ana; Kovan içinde erkek arı sayısı çok fazla ise, kovanda sahte ana var demektir. Sahte anaya gitmiş kovana, başka kovandan günlüklü çita koyup yeni ana yaptırmaya kalkışmayınız. Sahte ana, ana memesi yapılmasına müsaade etmez, hazır ana bile vermeyiniz. İşçi arılar ana memesi yapsalar bile, çıkacak yeni anayı sahte ana, öldürür. Zaman ve arı kaybedersiniz. Yapacağınız en kolay yöntem: Önce kovan içindeki tüm arılı çitaları dışarıya çıkartınız. Çita üzerindeki tüm arıları aynı kovana silkeleyin. İçinde günlük ve/veya kapalısı olan çitaları diğer kovanlara dağıtınız. Arı silkelediğiniz kovanda en küçük bir petek parçası kalmasın ve kesinlikle şerbet vermeyin. Verirseniz, hemen dalak yaparlar ve sahte ana arı günlük atar. Bu çitasız arıları 2 gün bekletiniz. Sahte ana, ana olduğunu unutacaktır. 3. gün başka bir kovanlardan alacağınız, içinde günlük ve kapalısı olan 1 – 2 çita ile arının sayısına göre, temiz çitaları, bu çitasız kovana koyunuz. Yalnız, çıkarttığınız eski çitaları koymayın. Bu kovanı 4 gün, azar azar şerbetleyin. ki, arı sütleri bol olsun. Diğer bir yöntem ise, Başka çok kuvvetli bir kovan ile birleştiriniz. Haziran ayından itibaren koloniye Hazır ana arıyı bile kabul ettirmek çok zordur. Ana arının üzerine yumulan arılar var ise, en azından ananın üzerine çullanan arıların olduğu Peteği kontrol edin. Sahte ananın tespiti ise;. Arkasını günlük yuvasına sokan işçi arı, Sahte anadır, gördüklerinizi ezin. Faydası olur.
P – Çitanın alt ve yan kenarlarında açık, kapalı memeler var ise; bu oğul memesidir. Siz her ne kadar bu memeleri bozarsanız bozunuz, O kovan oğula gidecektir. Bozmanız, sizin için zaman kaybıdır. Ya arıyı 2-3 boş kovana bölüp böldüğünüz kovanları ya uzaklaştırin veya olduğu yerde gölgelik bir yere kapalı koyunuz. Veya memeleri sıyırıp diğer kovanlarla birleştirin. Ya da bırakın oğula gitsin. Ayrıca, ilaveli kovanların ilave kısmındaki çitalarda meme var ise, hemen bozun.
R – Çıkan oğul arısını istiyorsanız yeni bir kovana koyunuz. Şayet çıkan oğulu istemiyorsanız, Oğul arıyı konduğu yerden alıp yere dökünüz. Aynı kovanın I. ve 2. oğulunda 1 ana, daha sonraki oğullarda ise çok ana bulunur. Bütün anaları bulup o yerden uzaklaştırınız, ana kutucuklarına ayrı ayrı koyun veya anaları öldürün. Çıkan oğul, çıktığı kovana, döner.
S – Her ihtimale karşı kovanın oğula gitme durumu var ve oğul istemiyor iseniz: Çitaları kontrol ediniz. Memeli olan çitaları aynı kovanda bırakıp, üzerinde kendi anası olan memesiz çitaları başka bir kovana alıp, 4 km uzağa götürünüz. Anasız memeli çita ile kalan arılar kendilerine yeni ana yapar ve çıkıp gitmezler.
Ş – Kovanlar sahil bölgesinde ve portakal bahçesine yakın ise, günlük petek işlenir. Bu durumda sadece haftada bir az şerbet veriniz. Çok verirseniz, iki çitalık arı bile olsa, oğul verir. İç bölgelere geldiğinizde ana arı, serin havadan etkilenir ve günlük atımı azalır. Arının uçuş deliğini daraltınız (hatta uçuş deliğini önden kapacak bir kapak, teneke takmanız, direk serin havanın içeriye girmesini engeller). Boş yerlere Strafor koyunuz. Mayıs ayı değişken iklime sahiptir.
T – Petek üzerinde Arılar ana arının ayaklarından asılıyorlar! ise! Ana arının istedikleri yere günlük atmasını istiyorlar. Sonra öldürecekler. Anayı değiştiriniz veya arıları başka bir analı kovan ile birleştirin.
U – İnternet ortamında yaptığım bir araştırma neticesine göre –Arılar, insan yüzünü tuhaf (farklı) bir çiçek şeklinde görüyor, – Dünyada bilinen 28 çeşit ana arı türü olup Türkiye de Kafkas, İtalyan, Karniyol, Muğla ve Batı Avrupa cinsi ana arıların olduğu, – Çeşitli ana arıların çiftleştirilmesi ile elde edilen melez (Hibrit) denen anaların yumurtasından yeni ana elde edilse bile, verimli olmadığı; – Ama, melez arı cinslerinden elde edilen balın, normal arı cinslerinin ∼ 2 katı olduğu; – Laboratuvar ortamında yaşatılıp, hiç bir iş yapmayan işçi arının, 304 gün yaşadığı, belirtiliyor.
Ü – Genç arının renkleri eski anaya göre koyu parlak, boyu kısa ve şişman, hareketleri hızlıdır. Ana arı yaşlandıkca karın kısmı incelir ve boyu uzar, siyah halkalar arası açılır, sarı renkleri ortaya çıkar, hareketi yavaşlar.
X – Bal almak istiyor iseniz ilave dahil, 15 çitanın 12 de günlük ve kapalısı olmadan anayı aşağıya hapsetmeyin. Mümkün oldukça içinde günlük olan çitalarıda ilaveye koymayınız. Ana arı bu kısma uğramaz ise arılar burada meme yaparlar. Memeleri gördüğünüzde, kesiniz. Bal sezonunda oğul istenmez. 04.2016
V – Ana arı, araziden gelen nektar ve polen azaldıkça, günlük atımını azaltır. Temmuz, ağustos aylarında azar azar şerbet ve elinizde olan polenden koloninin gücüne göre veriniz. Anası olmayan kovana şerbet verilmez. Dışarıya koyduğunuz kavun karpuz tatlı ise, meyve şekeri (fruktoz) alıp kovana nektar olarak bırakır. Ayrıca su ihtiyacını görür. 05.2017
Y – Anası olmayan kovanın arıları ile Yağmurlu, kapalı havalarda veya karanlıkta açılan kovanların arıları arıcıya saldırır. Diğer taraftan saldırgan arılardan korunmak için yapmanız ve yapmamanız gerekenler şunlardır. Herhangi bir şekilde vücudunuzun etrafında 1 – 10 arı uçuşuyor ise, elinizi veya başka bir maddeyi arıya karşı sallamayın. Bu durumda arının size karşı daha saldırgan olmasına neden olursunuz. Göz kapaklarınızı arada bir kapatınız. Arı saldırısına uğrar iseniz, kapalı bir yer girip, vücudunuzun açık yerlerini kapatınız. Açık bir alanda iseniz özellikle başınızı ağaç, ot ve çalılık bir yere sokunuz. Kağıt veya ot yakınız. Arı ateş ve dumana gelmekte tereddüt eder. Suyun olduğu bir yerde iseniz, suya giriniz. 07.2018
2 – analı/ anasız arıların birleştirilmesi: 02.2019 – A – Anası olan İki kovanın birleştirilmesi için, senenin hangi ayı veya günü olursa olsun birleştire bilirsiniz. Önce boşalatacaginiz kovanın anasını arılı arısız alın veya öldürün. Sonra bir kovan ilavesi, gazete kağıdı ve koku verici bir madde hazırlayın. Analı arı altta kuluçkalıkta olup önce bu arılara koku değiştirici sıvıyı çitalara sürünüz. Ana kovanın Üzerine gazete kağıdı örtünüz ve ilaveyi koyunuz. İlave ve kağıt üzerinede bir kaç noktaya bu kokudan sürünüz. Gergin kağıdın bir kaç yerinede bıçak ucu ile çizik acınız. Öbür kovandan aldığınız anasız arılı çitaları, ilave içine koyup tekrar koku sürüp, kapakları kapatınız. En geç 2 gün içinde arılar kucaklaşacaklar. 3. gün ilave altındaki gazete kağıdını alınız. İsteğinize göre ilavedeki arıları ilavede bırakın veya aşağıya indirip ilaveyi alıp, kapatınız. B – En az 3 gündür anası olmayan arıları ise, -sahte ana olamayacak- hangi kovana verecekseniz, o kovanın uçuş deliği önüne bir örtü tahtası koyup, anasız arıları bu örtü tahtası üzerine dökünüz, arılar bir süre sonra kovana gireceklerdir. -C – Veya Analı iki kovanın arılarını çitalı – çitasız birleştireceğinizde, daha önceden hazırlayıp fıs fıs içine koyacağınız şerbet sıvısını, esas kovandaki son 2 – 3 çita üzerindeki arıların üzerine bu şerbeti püskürtünüz, aynı şerbeti birleştireceğiniz öbür çita üzerindeki arıların üzerine de püskürtüp, analı çıtayı veya anayı ayırıp diğer arılı çitaları esas kovan içine yavaşça koyunuz. Şerbeti emmeye çalışan arıların kokusu, birbirine geçecek ve alışacaklardır. 2014
3 – ana arıyı öldürüyorlar : 02. 2019 – yukarıdaki B; Ö maddesini okuyunuz.
4 – 10 adet ana memesi var ise, arılar hangi gözün ana olacağına nasıl karar veriyorlar: 02.2019 – Ben bu güne kadar şu görüşe sahip oldum. Arılarda, aynen insanlar gibi. Birinin tuttuğuna diğeri karşı çıka biliyor. Her ana memesini yapan işçi arılar, farklı isteklere sahip ola biliyorlar. ‘bu benim anam, bu olacak iddiasında oluyorlar. Geçen günlerde başıma geldi. Hazır çiftleşik anayı çita üzerine salıp takip ettim. Kimi arılar hiç bir tepki vermediği halde arının bir tanesi, direk anaya saldırdı. Hemen müdahale edip bu saldırgan arıyı öldürdüm. Arada bir ana üzerine yumulan arıları uzaklaştırdım. Ve ana serbestce dolaşmaya başladı. Ertesi gün baktım ana, aynı çita üzerinde geziniyor. Çitası ile birlikte Buradan alıp başka bir yere koydum. tekrar ertesi gün kontrol ettim, sadece iki çita arasında kalmaya devam etmiş. 2 – 3 gün sonra tekrar kontrol etim, ana öbür çitalara geçmiş. Buradan şu sonucu çıkarttım. Bir gurup arının kabul ettiği ana arıyı, başka bir gurup arı kabul etmiyor. Kabul etmesi için zamanın geçmesi, karşı çıkan gurubun -Bu anayı kabul etmekten başka bir şansının olmadığını anlaması – alışması gerekiyor.
Her memeyi yapan arılar, gurup gurup. – Diyorlar ki; ben senin ananı tanımam, benim anam bu ! İlk ana yapılan günlük, ana oluşumunu tamamladığı zaman -ki bu ana istenilen şartlarda normal olmasa bile, memeden çıkıyor ve diğer çıkma durumuna gelen KELLİ FELLİ anayı, meme içinde öldürüyor. Kovan içinde 10 tane meme var hesabı ile devam ediyoruz. ilk 3 – 5 meme içindeki ana, dışarıdaki ana tarafından öldürülürken, diğer taraftan boşta kalan ve vakti saati gelen bir ana, dışarıya çıkıyor. Bu sefer ilk çıkan ana ile serbest kalan ana; birbirine saldırıyor. – dikkatinizi çekerim, bu yazdıklarımı 40 yıllık her usta söylemez belki çoğu da görmemiştir bile. -çevremde bu anlattığımı bilmeyen yıllanmış arıcılar bile var- İki ana birbirine öyle bir kenetleniyor ki, ayıramazsınız. Ve bir tanesi ölüyor, sağ ve sağlam kalan ana kovana sahip olurken, diğer memeler tamamen, imha ediliyor.
Başka bir örnek: (2016), kovanlarımdan birindeki ana arının hiç kanatları kalmadı ama, Sağ ve günlük atmaya devam ediyor. 20 gün öncesi bu kovan arıları, kanatsız anayı değiştirmek için iki tane meme yapmışlar. Hem de uzun meme. Daha sonra baktım, yapım halindeki memelerden biri, imha edilmiş. Diğeri sağlam idi. Ertesi gün tekrar kontrol ettiğimde, çıkma durumuna gelen sağlam meme, yandan kesilmiş. Kesen, eski kanatsız ana. Şimdi, kovandaki bütün arılar; kanatsız ananın olmayacağını bilmiyorlar mı! Biliyorlar. Ama, bu ana arıya sahip olan arılar ile, öldürmek isteyen farklı arılar var. Kanatsız anayı değiştirmeye kararlı Arılar, İlk imha edilen meme üzerine tekrar bir meme daha yapmışlar. Derken, en sonunda eski anada, memelerde kayboldu, kovan anasız kaldı. Şimdi, size yaşadığım iki örneği açıkladım, yorumu siz’LER yapın. 01.07.2016
5 – ağaç veya kaya kovuğundan arının alınması: 02.2019 – İlk önce belirlediğiniz yerde, kovan veya büyük bisküvi kutusu, ballı petek, işlenik ve ham peteklerinizi, körük, maske ve ham petek bağlama teli ve spiral hortumunu hazır etmelisiniz. — Kayayı veya ağacı kırma, kesme, hem arısını ve hem balını alma durumunuz yok ise, kovan veya bisküvi kutusunun arka tarafını delin. İçine ballı, işlenik hazır ve ham petekleri koyun. Kıvrımlı hortumun bir ucunu kovanın bu deliğine, diğer uçunuda, arıların girdiği deliğe sokunuz. Başka yerden girip çıkmasınlar. Kovanı uygun bir yere koyup, uçuş tahtasını açık tutunuz. Zaman içerisinde önce arılar sonrada ana arı, bu kovana gelecektir. — Kesme veya kırma durumunda iseniz; BOŞ ve ballı çitaları, teli ve kovanı hazır ediniz. Arılara tütsü vererek sakinleştirin. Sonra yavaş yavaş ağacı veya kayayı kırıp, kesip arılara ulaşınız. Arada bir tütsü vermeyi unutmayınız. Dikkat ediniz arıların üzerine ağaç, kaya parçası gelmesin. O yerdeki petekleri keserek, üzerindeki ANA ve arıları ile birlikte boş çita içine aynen ham petek tutturduğunuz gibi ballı, günlüklü ve kapalı yavrulu orijinal petekleri koyup, çıtanın dışından galvanizli teli dolayarak özellikle kapalı ve günlüklü yerleri ezmeden petekleri araya tutturup kovan içine koyun. İşiniz bitince, kovanı aynı yere bırakınız ki dışarıdaki arılar bu kovana girsin. Rast gele. 12.08.2012 pazar
6 – Akdeniz bölgesinde kışın arıya şerbet ve kek verilir mi: 02.2019 – Bu bölgede her daim şerbet verilir. Hava şartlarının uzun bir süre uygun olması halinde, kekde verilir. Yalnız yakınında arının içme suyu, olmalı. 03.2014
7 – ana arı ızgarası hakkında: 02.2019 – Ana arı ızgarasının; kovan içindeki balın az veya çokluğu ile direk bağlantısı olmayıp, bir noktaya kadar dolaylı yönden etkisi olur. Ana arı, her ne kadar ‘feriştah’ bile olsa, işçi arının gözetimindedir. Tarlacı arı; nektarı veya şerbeti ana arı ızgarası olsa da – olmasa da Ana arının günlük atmasını beklemeden, boş bulduğu göze, yığmaya başlar. İşçi arı, insan yada her canlı gibi, önce kendini düşünür. Ana arı ızgarasını koymanız; balın çok olacağı manasına gelmez. Ama; ızgaranın olumsuz bir etkisinin olacağı muhakkaktır. Şöyle ki; Izgara sayesinde koloninin gücünün zayıflayacağı; KESİNDİR. 07.2016
8 – antalyada kışlık arı bakımı nasıl olmalı: 02.2019 – Kars veya Konya da arıya nasıl bakıyorsan, Antalya bölgesindeki bakımda 1 – 2 küçük ayrıntı haricinde, aynıdır. Tek fark Antalya daki ‘Eşek Arıları’ İç Anadolu bölgesindeki arılara göre, daha uzun. Antalya bölgesine kovanlarınızı getirmeden önce, O bölgedeki kişiden yağmurların yağıp – yağmadığını ve kovan koyacağınız yerde eşek arısının olup olmadığını öğreniniz. Eşek arısı var ise imha etmek için uygun ilacıda yanınızda götürünüz. -mesela fıs fıs türü tüplü sinek öldürücü ve sıvı DDT, yi bir deodorant kutusu içinde bu arıların yuvasına püskürtünüz-
9 – antalyada ilk bahar bakımı ve erkek arı oluşma zamanı: 2.2019 – 25 Ocak 2013 günü Manavgatta, arıları kontrol ettim. Hemen hepsinde Günlük ve kapalı gözler vardı. Erkek arı sahil bölgesinde Nisan ayında, iç bölgelerde ise Mayıs ayında olur. Açacak olan portakal çiçekleri için kovanlarımı Serik’e götürdüm. 29 Ocak 2013 günü saat 10.30 Serik – Gebiz, Hava açık, güneşli ve sıcaklık ≈ 17′ C. Yanımda Konya Şekerin hazır şerbeti var. Ben, çitaların boş olacağını düşünürken nerede ise bazı çitaların, full nektar ile dolu olduğunu gördüm. Haliyle bu nektar durumu, bölgeye göre değişir. Kovanlarımda günlük yoktu. Bu durum, arının tarlacı gücüne ve hava durumuna göre, değişir. Sanırım günlüğün olmayışının sebebi, Manavgata göre daha soğuk ve tarlacı arıların nektarı bolca petek gözlerine koymalarından dolayı ananın, günlük atacak yeri kalmamış. Bu açıklamayı şunun için yaptım. Günlük atımı ve sonrası zaman içerisinde, kovan bakımını her daim yapmaya hazır olmanız içindir. Ocak/Şubat ve Mart ayında arı, bulduğu poleni kovana alsın, siz almayın. 03.2014
10 – Amerikan Yavru Çürüklüğü: AYC 03.2019 – Yabancı bilimsel sayfalarda yaptığım araştırmaya göre bu hastalığın oluşması; Dünyada en yaygın arı hastalıklarının başında geliyor. Açlık çeken kovan içi işçi arı’ların sindirim sisteminde oluşuyor. Bu hastalığa yakalanan arı; Dışarıdan verilen bal/şerbet ile hastalık mikrobu, diğer peteklere geçiyor. Ve geçen zaman içerisinde hasta arı ölüyor. Bakteri bulaşmış bu balı, petek gözlerinde olan larvalara bal polen karışımı olarak verildiğinde mikrop, larvanın ölmesine neden oluyor.
2017 Apimondia konferansında bu hastalıkları açıklayan bilim adamına_ Hastalık neden ve nasıl oluşuyor diye sorduğumda (Ölen arıdan bulaşıyor) demişti. yani, bu hastalığın nedenini dışarıda aramayın. Peki nasıl yayılıyor! a Kovan içi ve dışında bu arı ile temas eden diğer arılara, -b Hastalıklı kovanın arıları veya peteklerinin başka kovanlara verilmesi ile; -c Kullandığımız arı ve arıcı malzemeleri ile: -d Kovanlar arası yapılan yağmacılık sebebi ile olmaktadır.
En bilinen temizlik şekli ise: Önce kapalı açık yavrulu yavrusuz tüm ballı çitaları kovanlığınızın biraz uzağında yakıp, gömünüz. Hastalıklı Arılarınıda ana dahil hepsini temiz bir kovana koyup, peteksiz akşam vakti 5 km uzağa götürünüz. -başkasının kovanlarına yakın olmasın- Hastalıklı ağaç kovanınızın içine pürümüz alevini tutup gezdirin. Diğer kullandığınız ağaç olmayan kovanları, arı ve arıcı malzemelerinizide; 5 lt su + 1 kg çamaşır suyu ile yıkamanız şart. Bu su ile yıkadığınız her şeyde çamaşır suyu kokusu kalmamış olacak, tüm kullandığınız malzemeler ve kovanınızı, açık havada, güneş altında, kurutunuz. Değilse bu kokudan arılarınız ölür. Ertesi gün akşam vakti fısfıs, 4 lt şekerli şerbete, 50 gr Terramycine hazırlayıp 5 km uzaktaki arılarınızın yanına gidip kovan içindeki arıların üzerine püskürtünüz. Bu işlemi her 3 er günde bir akşam vakti ve 4 kere uygulayınız. İlk ilaçlı şerbeti verdiğinizden 2 gün sonrası bu kovana hazır veya boş petek veriniz. Yalnız şerbet vermeyin. 13 – 15 gün sonra tekrar eski yerine getiriniz. Veya
A.mondia açıklaması: Amerikan Yavru Çürüklüğü için 1 lt şerbete Kekik Yağı ekstratının 10 ml kadarını karıştırıp fısfıs ile püskürtün. 03.2014
11 – Ana arının yumurtlaması hakkında: 02. 2019- Memeden yeni çıkmış bir ana arının yumurtlaması için en az 8 gün geçmesi gerekiyor. İlk 5 gün ana arının kovan içini, koloniyi, petekleri ve kovan dışı çevreyi tanıması ile, 1 – 2 gün çiftleşmesi ile, 5 gün içinde vücudundaki yumurtaların olgunlaşma ve günlük atılacak gözlerin temizlenmesi, ham çitanın örülmesi gibi işlerin olması ve zamanın geçmesi gerekiyor. Hazır bir ana için bile 5 gün geçmesi gerekiyor. Acele etmeyin. 08.2017
12 – arı neden çoğalmaz: 03.2019 – Şu yazacağım şıklardan biri ya da hepsi sorunuzun cevabıdır. Önce ana yenimi, eskimi? 2 sene ve fazlası ise, anayı değiştirmeniz lazım. Daha sonra balı + poleni var mı? Ana arı, petekteki bal ve polenin miktarına bakar. Bütün canlılar, besleyemeyeceği yavrusunu istemez veya ölmeye bırakır. Diğer şıklar: A Kovandaki arı sayısı az ama siz fazlası ile petek verdiniz. Ve Geçen soğuk günlerde arı yumak oluşturdu, atılan günlükler üşüdü, arı çoğalamadı, ise; Petek sayısını düşürün. B Petek üzerindeki yavru sırlarına bakınız. Kapalı yavru sır kapaklarında içeriye doğru çökme ve orta yerlerinde iğne delikleri var ise, bir kaçına çöp sokunuz. Kahverengi sünen sıvılar var ise; A.Y.Ç veya Av.Y.Ç. olabilir. Sır kapaklarının orta yerlerinde iğne delikleri varmı? C Varroa ile mücadele ettiniz mi? 06.2014
13 – arı kaç çıtada kışlatılır: 03.2019 – Yıllanmış yada ahkam kesen arıcılar İki çita arı seneye çıkmaz, deyip arıcıyı korkutuyor. Önce şunu iyi bilin. Buz üzerinde çıplak ayakla gezen kişi, Allahın izni ile hasta olmaz iken, evde duran kişi, hastalıktan kurtulmuyor. Doğru mu? Bu örneğe göre anası, bir avuç genç arısı, yiyeceği, poleni olan, varroa olmayan, yağmaya uğramayan arı, Mart ayına sapa sağlam çıkar. Ha şans! diyorsanız! O şans veya şansızlık 1000 kovan içinde aynıdır, bir avuç arı içinde. Siz şunu düşünün!. Ben bir avuç arıdan verim ala bilir miyim! bunun hesabını yapın.
2017/18 sezon sonu şubat ayında benim 3 kovanım ve her kovanda ise sadece bir çitanın 8/1 i kadar arısı vardı. 8 Mayıs ve bu gün için en azı 5 çitalık arı oldu. Bir kovanimida böldüm. Bir kovandaki çita sayısı en az 4 çita ve üzerindeki arı ne kadar çok ve kuvvetli olursa, o kadar iyi olur. 11.2015
14 – arıcı maskesi hakkında: 03.2019- Sayfama yazdığım yazılarımın % 50, kendi yaptık ve gördüklerimdir. Maskelerimizin yüz kısmında siyah elek var. saldıran arılar, ilk önce yüzümüze saldırıyorlar. Bunun nedeni, eleğin siyah olmasındandır. Farkında iseniz, arılar yüzümüze doğru saldırıyor. Beyaz olunca; Arılar yüzümüze doğru daha az şekilde saldırıyorlar. Ayrıca bu tül – elek zamanla deliniyor. Değiştirmeniz gerektiği zaman ki Ben, kendi maskemdeki bu siyah eleği kesip yerine, beyaz pencere tülü geçirdim. Ayrıca, maskenin gerginliğinden dolayı elek veya tülün kopmaması için, maskenin yüz kısmından iki çember arasına, gerginliği düşürmesi için 2 tane şerit bez diktim. Böylece, tülün parcalanmasını geçiktirmiş oldum, tavsiye ederim. 02.2018
15 – arıların kovanı terk etmesi – Koloni çöküşü 03.2019 – 2017 Apimondia sunumlarında, Bilim çevresinin Bu konuda kesin ‘sebep şu’ diyemediklerini öğrendim. Nedenleri; Parazitler (arıları kovan içinde rahatsız eden, pis koku yayan bir canlı veya ölüsü vb) [dikkatinizi çekerim, varroa var diye arı kovanı terk etmez, etse bile, üzerinde götürecek], bitki ilaçları (ndan dolayı kovan önünde ve içinde ölü arılar olur), özellikle petekteki bal ve polende olan kötü kokulu ilaç birikintisi, balın olmayışı, yetişkin arılarda stres (misal: bir babanın -evime ekmek alamıyorum deyip, intihar etmesi gibi. Arılarda kovanda yiyecek yok, hepimiz azaldık, dışarıdan saldırsalar kendimizi koruyamayız iç güdüsü), Aşırı antibiyotik, Mısır şurubu, O bölgede kalmayan bal polen miktarı, Kovanı etkileyen mum güvesi çokluğu ve eve bağımlı olmayan aile gibi kovanı terk etme alışkanlığı olan soydan gelmeleri. 2 ile 4 hafta içerisinde kovanda arı kaybı oluyor ise, arı kovanı terk ediyor demektir. Baz istasyonlarının arıya etkisi olmadığı görüşü hakim. Koloni kovanı terk ederken geride ana ve az sayıda genç arı kala bilir. Çita üzerinde bal, polen hatta kapalı yavru bile olabilir. Veya hepsi gider. Koloni zayıftır, yağma olur ams, zayıf oldukları için gelen arılara saldırmazlar. Yağmacı arılar balı bitirirler, o kovanın arısıda yiyecek kalmadığı için kovanı terk eder. 03.2018
16 – arı neden suya ve oğula gider: 03.2019 – Önce su‘dan başlayalım. Su günlük olarak larvaların, 3 günden sonraki beslenmesi anında, larvaya verilen bal ve polenin sulandırılması için lazımdır. Diğer kullanım şeklide, aşırı ısınan kovan içinin serinletilmesi için lazımdır. Kovan sıcak olduğunda, ana günlük atımını bırakır, genç arıların çoğuda kovan dışına çıkıp salkım olurlar. Oğula gitmenin en büyük etkeni, tüm canlılarda olduğu gibi nedeni ne olursa olsun üreme, çoğalma iç güdüsüdür. 2017 Apimondia anlatımlarından: Kovan içinde üretilen arı sütü miktarı, dışarıdan bolca gelen nektar, polen ve verdiğiniz şerbet ile orantılıdır. Çokça üretilen arı sütünü, süt üretmeyen arılar ile tarlacı arılar yemeye başlar. Arı sütüne alışan arılar, ana arının payınıda yemeye başlarlar. Normal arılar ‘kudururken’ ana arı zayıflamaya ve spermlerinde azalma başlar. Bunu gören işçiler hemen ana memesi yapıp, yeni anayı hazırlarlar ve meme ağzını kapatırlar. kendi aralarında kovanda kalacak – gideceklerin listesi yapılır. İlk çıkan oğul saat 10 – 16 arası çıkar. Ana arının çıkmasından önce eski ana ve çoğunluğu tarlacı olan arılar kovanı terk edip 200 mt mesafe içine veya daha önce tespit ettikleri bir yere konarlar. Yeni ananın çıkmasından 2 gün sonrada, 2. oğul çıkar. Ertesi 3.gün 3. 4. oğul derken, geriye kalan sayılı arı, çıkan anaya sahiplenir, diğerlerini öldürürler ve oğul işi biter. Diğer sebepler ise: Kovan küçük, koloni kuvvetlidir, petek sayısı az konulmuştur, Dışarıdan bal, polen çok geliyordur, Kraliçe sakat veya yaşlı günlük atamıyordur, Kovan aşırı derecede ısınıyor ve havalandırması iyi değildir. Dışarıdan nektar, polen çok gelir, sizde şerbet verirsiniz, bu sefer (yaşadım) 2 çitalık arı bile, oğula gider.
Yeni bir yuvanın bulunması için önce bir keşifçi arı gönderilir. Yeni yuvayı bulup gelen arı, bulduğu yeri ana ve diğer arılara aktarır. Bu sefer bir kaç arı, bulunan yerin özelliğini görmeye giderler. Bu giden arılarda gelip -beğendiklerini belirtince, oğul arısı oraya gider. Bu yer başka bir kovanların olduğu yerde olur.
arılarda oğul nasıl engellenir: Arının oğula gitmesini istemiyorsan, üzerinde meme bile olsa, a – Eski anayı uygun gördüğünüz sayı kadar arılı petekler ile başka bir kovana bölüp, memeleri de koparıp, buradan 5 km uzağa götürünüz. b – Yerinde kalan anasız arılar için 2 – 3 tane büyük meme bırakıp, diğerlerini temizle. c – (arıyı bölmeden) Üzerinde meme bile olsa, günlüklü, kapalısı olan 2 veya 3 çitayı çekin, arılarını silkele, memeleri temizleyip başka bir kovana verin. Oradan veya elinizde var ise, sadece ballı / boş çitaları o kovana koyun. d – Peteklerinde meme olan kovanı, olduğu yerden alıp arkalara koyunuz. Tarlacılar diğer kovanlara dağılırken, ogul verecek kovanın arı sayısı azalır, oğuldan vaz geçerler. e – Ana memeli çitayı çek, memeleri temizle, arısız olarak başka kovana ver. Aynı yerede boş ham veya hazır petek ile en dışlara yine boş peteklerden koyunuz. f -Tüm memeleri kopartın, 3 gün sonra tekrar bakın, meme yaptılar ise, oğula gidecekler, oyalanmayın. Ya oğula gitsinler yada bölün. Meme yapmazlar ise, vaz geçmişlerdir.
Oğulun kovandan Çıkış anında görmeniz halinde, oğul arıyı ala bilirsiniz. Oğul’un kovanı terk etmeye başladığını gördüğünüz zaman hemen müdahale etme durumunda oğulun uzaklara veya yüksek yerlere gitmesini – konmasını engelleme şansınız çok olur. Onun için yapacağınız: Boş bir fıs fıs kabını yakınınızda bulundurun ve içinde su dolu olsun. Oğul arının çıktığı anı gördüğünüzde arı kümesi üzerine su fışkırtmanız halinde arı, en yakın yere konacaktır.-yaşadım- 03.2018
oğul arının kovana konulması: İlk çıkan 1ve 2. oğul arılarından sonra çıkan oğullarda en az, 2 ve daha fazlası ile ana olur. Çıkan oğulu başka bir kovana koymak istemiyorsunuz. Konduğu yerden aldığınız oğulu yere döküp, içinden ana’ları alıp kutu içinde uzak kapalı bir yere koyunuz veya öldürüp oğul arı içine atınız. Anasız kalan arılar, çıktıkları kovana geri döneceklerdir. Aynı kovan içinden çıkıp, değişik yerlere konan analı 2– 3 oğulu, aynı kovanın arısı deyip, başka bir kovan içerisine hepsi ile birlikte koyamazsınız. Ana kokuları farklılaşmıştır. AMA; Aynı küme içerisinde OLAN birden çok analı oğulu ise, aynı kovana koyabilirsiniz. Ana kokusu farklı oğul arisini iki kat arasında kağıt ve koku ile birleştire bilirsiniz. Aynı küme içerisindeki analar birbirini veya işçi arılar, biri kalıncaya kadar diğerlerini öldürür. Oğul arıyı yeni bir kovana koyacaksanız önce temiz bir kovan ile koloninin durumuna göre hazır veya ham çita koyunuz. Ana arı kovana girdiği an, bütün arılarda girer. Sonra istediğiniz yere kaldırınız. 03.2013
oğul arıyı yakalamak: Boş kovanınızın içine veya çevrenizdeki bitkilere lavanta esansı sürün – dışında inek tezeği yakın – boş kovan içine pudra şeker serpin – kovanın dış yüzeyine limon otu/ yağı sürün.
17 – arıya kaç günde bir bakılır, kovan nasıl değiştirilir: 03.2019 – Her hangi bir sebepten dolayı, kovan değiştirmeye karar verdiniz. İlk önce yapılacak olan, temiz bir kovanı hazır etmek. Boş ve temiz kovanı, değiştireceğiniz kovanın eski yerine koyunuz. Eski kovandaki çıtaları, çıkarttığınız şekilde yeni kovana yerleştirip, örtü ve dış kapağını kapatınız. Ham petek örümleri olduğu aylarda 3 – 4 güne bir, Haziran ayından itibaren ise Her 10 – 12 günde bir, genel kontrol yapınız. 25.09.2011
– arılara ne zaman bakım yapılır: 03.2019 – Türkiyenin neresinde olursanız olun; yağmurlu, kapalı, soğuk ve rüzğarlı havalarda arı uçmaz ve kovan açılmaz.[Sizlere kendi yaptığımı anlatıyorum] Hangi ayda ve nerede olursanız olun. Arı ve çitaları kontrol etmeniz veya kovanı {özellikle sonbahar ve kış aylarında} değiştirmeniz gerekiyor ise; yukarıya yazdığım şartlar hariç dışarısı kaç derece olursa olsun, şunu iyi bilin ve yapın. Dışarıda arı uçsun veya uçmasın! Örtü tahtası veya bezini bir köşeden hafifce, çarpmadan, vurmadan kıynaştırıp içine bakın. Arılar, çita üzerinde geziniyor ise; Oyalanmadan arılara bakınız. Bir ucundan arılara baktınız; kovan içinde arılar üzüm salkımı gibiler ise hiç dokunmayın, kapatın. Bir tek arı O salkımdan düşer ise, ölmeye mahkumdur. Onun için mecbur kalmadıkca Ara, Oc, Şb, ve Mart ayının ortasından önce kovanı açmayınız. 11.2016
18 – arıyı bölerek çoğaltmak: 03.2019 –Önce ana hakkında yazdığım bölümü okuyup, bölme işlemine geçiniz. En iyi çoğaltma bölme ile olur. Bu yöntem ile bölerek çoğaltmak istiyorsanız, en erken sahil kenarında olanlar için Nisan ayı, iç kesimlerde olanlar için ise Mayıs ayı, en uygun aylardır. Böleceğiniz kovandaki çita sayısı ne kadar çok olursa o kadar iyi olur. En az 8 çitadan aşağısını bölmeyiniz. Bölmenin 2 türlü yolu var. A) Hazır, kafes içerisindeki ana ile bölerek çoğaltmak; B– Ana arıyı, kovanın kendisine yaptırmak. Her iki yöntem ile 2-10 adet kovana sahip olabilirsiniz. A – Hazır ana arı ile çoğaltmak. 10 çitalı bir kovandan, isterseniz 10 tane analı kovan elde edebilirsiniz. En uygunu, 10 çitalı kovanı 2 veya 3 e bölmektir. Önce analarınızı, temiz kovanlarınızı hazır ediniz. Yeni Kovanların hepsinin uçuş deliği kapalı olacak. Önce, Eski analı arılı bir çita ile ham bir çitayı boş kovana koyup, aynı yerine koyunuz. Diğerlerini istediğiniz kadar yeni kovanlara bölüştürüp, kapatıp, 5 km uzağa götürünüz. Devamı olan açıklamalar için yukarıdaki, ana hakkında bilinmesi gerekenler kısmını okuyunuz. B – Anayı kendiniz yaptırmak istiyorsanız- Bal verimi iyi olan 1-2 yaşındaki Analı ve petek gözlerinde çok günlük olan 8-10 çitalı bir kovanı ele alınız. Kapalı yavrulu bir çitayı anası ile birlikte, uçuş deliği kapalı olan başka bir kovana, yanında ham veya işlenik bir çita ile birlikte koyup, hemen 4 km uzağa götürünüz. Orada en az 3 gün kalsınlar. İçinde ve her çitada bolca günlük olan arılı çitaları olan kovanı ise aynı yere koyun. Analı kovanı daha sonra kendi yerinize geri getiriniz. Arılıkta kalan anasız günlüklü arılarıda, 4 gün boyunca azar azar şerbet veriniz ki, arılar ana arı sütlerini bol koysunlar. Böylece her çita üzerindeki günlüklerden, fazlası ile ana memesi yapılacaktır. Meme içindeki Ana arılar en erken 12, en geç 16 gün gün içerisinde çıkar. Anasız kaldıkları günden itibaren 11. gün, daha önceden hazırlayacağınız X sayıdaki boş kovanları, aynı sayıdaki boş ham veya hazır peteklerinizi ve nakliye aracınızı hazır edip, anasız kovanın yanına getiriniz.
Uçuş delikleri kapalı olan her boş kovana birer tane hazır arılı memeli petek koyup, üstlerini hemen kapatınız. Diğer boş kovanlarada aynı işlemi uygulayarak bir kovandan, X sayıda kovan elde etmiş, olursunuz. Çoğalttığınız kovanları hemen buradan alıp; 4 km uzağa götürünüz. Yeni kovanlarınız orada 3 gün kalacak. Değilse, tarlacı arılar eski kovanlarına geri dönerler. Mecbur değilseniz Haziran, Ağustos ayı arasında arı bölmesi yapılmaz – yapmayın. Bu aylar, bal toplama zamanıdır. Bölerseniz her türlü kaybınız çok olur. 11.2016
19 – arı şerbeti neden yemez: 03.2019– Arı şerbeti beslenmek mum örmek ve stok için yer. 1– Kovan içerisindeki arı sayısı az, döktüğünüz şerbet de çok gelmiş. 2– Petek gözlerinde yeterince bal stoku var, karnıda doydu, verdiğiniz şerbetide koyacak yeri yok. 3– Arı oğula gidecektir. Bak! Meme var mı? 4 – En tehlikelisi ise; Kovan içerisindeki arı sayısı ne durumda azalıyor mu? Yavru sırlarını kontrol ediniz. Sır’ların ortasına yakın yerlerde iğne deliğine benzer delikler var ise, kovanınızda en basitinden Av.Y.Ç. var demektir. (10. md bak) 09 / 2012
20 – arılıkta YAĞMA veya şüphesi var ise: 03.2019 – Şüphe bile etseniz hemen uçuş deliğini KAPATINIZ. Uçuş tahtası veya yerde birbirine sarılan ve saldıran arıların varlığını ve çokluğunu görüyorsanız bilin ki, O kovanda yağma durumu var demektir. Yalnız kovan içindeki arıların hava almasını engelleyecek şekilde kapatmayın. Uçuş tahtası delikli veya, kovanınız polen tuzaklı ise, sorun yok. Yağmaya gelen ilk arılar, yanlardan kovana girmeye çalışırlar. Yağmanın oluşması ile, her yönden saldırıya geçerler. Kovan önünde uçuşların azaldığını ve arıların çoğunun kovan üzerine konduğunu gördüğünüzde, uçuş tahtasını açınız. Yağmaya gidecek arı, hangisidir! derseniz: Kovanında yiyeceği az veya olmayan, sayısına güvenen her kovandaki arı, zayıf gördüğü kovanı yağmalar. Veya kovandan çıkan arıların üzerine un, pudra şekeri serpip diğer kovanlara giren arılara bakın. 03.2019
21 – arılara küp ve sorma şeker kışın nasıl verilir: 03.2019 – Kışın Küp Şekerini arılara vermeyin. Pancar şekerinden yapılmış Sorma şeker ise, içeriğinde su olduğu için, küp şeker kadar tehlikeli değildir. Kovan üzerinde şerbetlik var ise; arıların şerbeti emdiği yere sorma şekerini naylon torba içinde koyunuz ki, eridiği zaman dağılmasın. Kovan içerisinde hatıl şerbetlik var ise, içine koyunuz. Kesinlikle sorma şekerini kovan dibine dökmeyiniz. Eriyen sorma şekere ayakları değen arı kalkamaz, arıların ölümüne ve dışarıya sızar ise yağmacılığa sebep olursunuz. 11.2012
22 – Balın sırlanması ve kalitesinin bilinmesi: 03.2019 – 2017 Apimondia: Nektar balının % 80 su, % 20 pancar (meyve) şekeridir. Tarlacının getirirken kısmen işlediği nektarı kovanda bekleyen yavru arıya aktarır. Bu arı, nektarı tekrar işler, bazı maddeler ilave eder, stokcu arıya verir. Bu arıda, işlenik balın içindeki suyun miktarını midesinde veya petek içindeki balın nemini kanatlarını çırparak uçurur. Nektar içindeki su oranı % 17 ve altına düşmeden, bal olgunlaşmaz ve arı peteği sırlamaz. Sırlamanın olması için, petek gözleri dolu ve fazlası ile genç arı olmalı. Balın kalitesini Prolin denen; bitkinin ürettiği nektarın özü belirler. Prolin; Balın içinde % 50/80 oranında olan amino asit özütüdür. (Gerçek balın tespiti için ise 27 çeşit araştırma gerekiyor. Özel sektör 67 çeşit tahlil yapıyormuş. Konya il tarım Md, 27 çeşit analizin değerinin (2014 yılı için) 1400 TL, demişti. Ben; Ürettiğim balın kalitesi ne, diyerek 2014 sezonunda Konya İl Tarım Md. ≈ 100 gr numune götürdüm. Prolin, fruktoz, glukoz meyve şekeri ve sakkaroz pancar şekeri (5 çeşit) için diğer masraflarım hariç, 174 TL ödedim. Sonuç : Prolin 722,03 Fruktoz 38,86 Glukoz 34,55 Sakkaroz pancar şekeri 0,59 idi. 27.10. 2014
23 – bal süzme zamanı: 03.2019 – Bal alım zamanları bölge ve aylara göre değişir. Normal şartlarda ise, balın sırlanmış olduğu aylar Tm-Ağ aylarıdır. 3/2 si sırlanmış petekleri dışarıya alınız. Sırlama işlemi en geç Ağustos ayı ortasıdır. İlave var ise buradaki çitalar ile kuluçkalık diplerinde bulunan sağlı sollu ballı petekleride ala bilirsiniz. Tavsiyem; süzme gününden 3 gün öncesi kovan içindeki süzeceğiniz petekleri, kovan içinde ayırın ve kalsın ki; süzme günü peteklerin dışarıya alınması anında arılar daha az huzursuz olur. 07.2018
24 – ballı bitkiler: 03.2019 – Bilimsel (anason hakkında yorum kısmına bkn) olarak açıklandığı şekli ile: Ayçiçeği, pamuk, narenciye, pürem, yabani çilek, orman gülü, mera çiçekleri, kekik, kiriş (pürem gibi uzun ama tek gövdeli, uzun yapraklı. poleni çok olur.), geven, dilfir, hayıt, gevrek otu, sarı çiçek (sünemit) çeşitli meyve ağaçları, akasya, çam, köknar, ladin ıhlamur, kestane, korunga. peygamber çiçeği, misk çiçeği, kızıl yonca, ballı baba, hardal, fiğ, üçgül, oğul otu, karagan, ada çayı, kızıl çam, kanola, tütün, kabak çiçeği, unutma beni, yabani turp, İlaveten yağmurların yağmadığı ve havaların sıcak olduğu haziran – ekim ayları içerisinde meşe ağaçlarında Basara balı olur. 01.2013
Hollandalı bilim adamlarının bir dergide İngilizce olarak yayınladıkları bal ve polenli bitki isimleri ise: Kişniş, Hodan (sütleğen cinsi), Adaçayı, Rezene, Gülhatmi, Çiğdem, Düğün Çiçeği, Kardelen, Itır, Dalya, Nergiz, Tatlı Sığınma, Haşhaş, Zinya çiçeği, Lavanta, Kedi Otu 12.2014
25 – bal akım zamanları: 03.2019 m– Balın gelişi ve bitiş zamanı bölgelere, hava şartlarına ve kovanın gücüne göre değişiklik gösterir. Sadece şunu, kesin bilin, yeter. Peteklerin en üst çita kenarında, çizgi halinde kar beyazı petek örümleri olur. Bu görüntü, doğadan bal akımının başladığını gösterir. Bu akım başlangıcı, petek örümlerinin en hızlı oludugu zamandır. (Ham petek ördürmek için, her 2 güne bir 1 – 2 su bardağı şerbet verin) İç bölgelerde Nektar birikimi 15 Mayıs – 15 Temmuz arasıdır. Tem, ortasından itibaren nektar akımı azalır. Arının getirdiği nektarı yememesi için, her 3 güne bir 2 su bardağı şerbet verin. Bölgelere göre başlama ve bitiş, bir hafta önce – bir hafta sonradır. Sahil taraflarında 15 Şubat’ta yabani çilek ile başlayan bal alımı narenciye, yabani turp, kiriş, meyve çiçekleri ile mayıs ayı başına kadar devam eder. 11.2015
balın kristalize olmasını engellemek için: 03.2019- 2017 İstanbul Apimondia sunumu- Balın sıcak su içerisinde ısıtılması veya donmuş balın eritilmesi için gerekli olan derece ve süreleri şu şekilde verilmiştir. 25 C’ de 4 saat / 60 C’ 30 dak. Diğer dereceleri bu süreler ile orantılayınız. – kendi anlatımımla-Evinizde Balın kristalize olmaması için, süzülmüş ve cam kavanozlarda olan bal-lar-ınızı, kavanozun gireceği büyüklükteki bir kaba kavanozu koyup tamamen su doldurun. Isı dereceli bir kabınız yok ise; duvara astığınız dereceyi suyun içine koyup, kabıda ateşe koyun. Suyun sıcaklığı, derece üzerinde 25 C’ olduğunda, ateşi söndürün. Arada bir dereceyi suya tekrar koyup, suyun sıcaklığını 25C’ çıkartın ve 4 saati tamamlayınız. 02.2018
26 – çitalı arının fiatı ve alım zamanı: 04.2019 – Bir çita arının fiatı şehir ve zamanına göre değişir. Arı alım ve teslim ayları nisan – mayıs aylarıdır. Ben 2017 yılı Nisan ayında bir çitalık arıyı 30 liraya aldım(Seydişehirde 2016/17 yılında çok soğuklarda arı ölümleri olduğu için çita başı 55 tl ye kadar çıkmış). 2018, 35 tl, 2019 Serikte mart ayı 50 tl. 11.2015
27– çitaların yerleştirilme şekli: 03.2019 – Elinizde bir çitalık arı var! işlenik çitan yok. Bismillah deyip ham çitanızı kovanın içine koydunuz. Arılar işledi, ana arıda çitanın iki yüzüne tamamen günlük attı. 15 gün sonra yeni ham çitanızı koyun. Bu örme işlemi arılar tarafından yapıldığı ana arının günlük attığını gördükçe, hemen dibine ham çitanızı koymaya devam ediniz. Ne zaman ki arılar, her iki baştaki çitaların dış yüzünede nektar, şerbet, polen koymaya, ana arıda bu çitaların iç tarafına günlük atmaya başladı, bu andan itibaren ham çita-ları-nızı, en dıştaki çitaların iç taraflarına koyunuz. Unutmayın, en dıştaki 1 – 10. çitalarda hep ballı – polenli çitalar olmalı. Diğer bal polenli çitalarınızı 3 ve 8, günlüklü / ham çitalar 2,9 açık/kapalılar 4,7 tam kapalılar 5,6 ya konulur. Kuluçkalık, tamamen doldu. İlaveyi koydunuz. Kuluckalık içindeki nerede ise full 5,6. kapalı olan çitaları, ballı bir çita ile ilavenin dip tarafına koyunuz. Çitanın Bitişiğine ve kuluçkalıktaki çitaların üstünü kapatacak şekli ile -arı ve günlükleri üşütmemek için- en azından strafor koyunuz. Boşalan en dış yere, çok ballı bir çitayı, yanınada ham veya işlenik çiyayı koyup, devam ediniz. 11.2015
28 –
29– erkek arı sayısı hakkında: 03.2019 2017 Apimondia-FAO: Ana arı, kovanın gücüne göre ne kadar erkek arı yapacağına kendisi karar verir. Fazlasını işçi arı belirler. Tahmini bir sayı vermek gerekir ise; en kuvvetli kovanda 450 sayısını geçmez. Erkek arı, 9 günde olgunluya erişir. Başka analar ile çiftleşmek için, 8 km uzağa giderler. Yalnız sahte ana olduğunda, günlüklerin hepsi erkek arı olur, bununda hesabı olmaz. 06.2017
30 – günlük yok ise ne yapılır: 03.2019 Kovanda hepsi var ama günlük ve kapalısı yok ise; polenin olup olmadığına bakınız. Yok veya az ise; elinizde olan veya temin edeceğiniz 300- 500 gr poleni, pudra şekeri ile hafif şekilde ıslatıp karıştırın ve keseceğiniz 10*10 poşet naylonu üzerinde çita üstüne koyunuz. Naylon üzerine poleni -birkaç kez- dökünüz. Polen var ama günlük yinede yok ise, anayı değiştiriniz. 09.2016
31–
32– iki üç çitalı arıyı nasıl çoğaltırım: 03.2019 – ana günlük atıyor ise- 2018 Şubat ayında 3 kovanım ve her bir kovanda da sadece bir çitanın 8/1 i kadar arı vardı. Şuan 29 Nisan 2018. iki kovanımı birleştirdim 5+5 ve 10 çitalık arı oldular. Burada yumuşak geçen hava durumu ile özellikle çiçekli ağaçların varlığı çok önemlidir. Peki nasıl çoğaltacağız! Serin soğuk Rüzgarlar kesilinceye kadar Uçuş deliği önünü kaplayacak şekilde bir teneke kesip, takın, arılar yanlardan girip çıksın. Dışarıdan nektar gelmese bile önemli değil, sizin vereceğiniz şerbet, nektarın yerini tutar. Önemli olan POLEN polen geliyor ise, gerisi önemli değil. Varroa için 2 lt şerbete, 1 ml kekik yağını enjektör ile çekip karıştırın. Ve 3 er gün ara ile 6 – 7 kez verin. Kekik yağını kestiğiniz zaman yağın kokusu kovanda kalmaz. Şerbeti eksik olmasın, peteği gerektikçe verin. Polenini almayın. Son koydunuz çita örülmeden içine günlük atılmadan yenisini koyma. Ana arı 1 -2 yaşında Ve Allahın izni ile sizin arılarınız neden 10 çita ve üstü olmasın? 2018
33 – kek fondan şeker ile şerbet arasındaki fark: 03.2019 Kek, bal ve pudra şekeri ile yapılan, arı yemidir. Kışın, Sahil kenarı hariç iç kesimlerde verilmez. Fondan şeker ise; Pudra haline getirilmiş Pancar şekerinin, sadece su ile karıştırılıp yapılmış halidir. Fondan şekerli kek ile normal keki aynı anda arıya verdim. Arılar, normal keki bitirdikleri halde, fondan şekerli keke, hiç dokunulmamış gibi idi. Şerbet yaz kış, arıların salkım yapmadığı her daim verilir. İlaveten, arıya vereceğiniz şerbeti kaynatmayın. 11.2016
34 – kışın arıya ne kadar yem bırakılmalı: 03.2019 – Kışın SOĞUK bölgelerde, kovana aklınıza geldikçe şerbet veremez, üzerini açamazsınız. Kovanı açarsanız, felaket olmaz. ama arılarınızın zamanından önce ölmelerine sebep olursunuz. Her bir çita üzerinde tahmini 1,5 kğ kadar bal var ve varroa mücadelesini de bi hakkı ile yaptı iseniz, gerisini Allaha havale ediniz. Yalnız, Havalar sıcak geçiyor ise, rüzğar ve yağmurun olmadığı uygun zamanlarda bakmanız, 2+1 şerbet vermeniz lazım. 11.2015
35 –
36 – kışın kovanlarda arı azalması, yavru atımı: 03.2019– bakınız – 12 ay boyunca yaz ve kış mevsiminde arı ölümlerinin nedenleri
arılarda yavru atma ise, özellikle bahar ve kış aylarında arının azlığı ve soğuk havanın etkisi ile bağlantılıdır. İyi günlerde ana arı günlük atar. Günlükleri ve kapalı yavruları besleyecek ve koruyacak, genç ve yaşlı arılardır. Tarlacı arıların ölmesi, petek üzerinde gezinecek arıların sayısını düşürür. Sayının düşmesi akabinde oluşacak soğuklardan dolayı tüm arılar bir yerde toplanmaya başlar. Bu toplanmanın neticesinde yetişkin arının gezinmediği petek içindeki günlük, larva ve pupa ve kapalı göz içerisinde çıkmak üzere olan yavru arılar üşür ve ölür. Ölen larva ve yavrularıda sağ kalan arılarca dışarıya atılır. Tavsiyem: Uçuş deliği önünü önden tamamen kapatacak -yanlar açık- şekli ile teneke kesip daima duracak şekli ile tutturunuz. Esen rüzgarı keser. 01.01.2011
37 – kışın arıya verilen kekin fayda ve zararı: 03.2019 – Kışın Akdeniz, Ege ve Marmara sahil bölgelerinde iseniz ve kovanların yakınında su var ise, kek verilir. İç kesimlerde iseniz, Mart ayı ortasına kadar KEK VERMEYİNİZ. İç kesimlerde; Ballı keki yiyen arının, harareti arttığı için su içmek isteyecektir. Kovan içerisinde su olmadığı için, soğuk havalarda su içmek için dışarıya çıkarlarsa, arıların erken ölümlerine sebebiyet verirsiniz. Hava, soğuk geçmez ise, ölüm olmaz. Ama bilemez siniz. İşinizi şansa bırakmayın ve vermeyin. 11.2015
38 –
39 – kovan içi nem durumu: 03.2019 – Kışın kovan içi yeterli derecede havalandırılmaz ise nem oluşur. Kovan içerisindeki arıların vücut ısıları balı yedikçe 34 C’ ye kadar yükselir. Dış hava ise bu dereceden düşüktür. Arılar üşümesin diye, uçuş deliğini küçültürseniz, bu sefer kovan içi sıcaklığı dahada artar. Dışarıdan giren soğuk hava ile kovan içerisindeki sıcak havanın karışımı neticesinde, soğuk hava içerisindeki nem, sıcak hava nedeni ile, su damlacığı şekline dönüşüp, kovan dibine birikir. Biriken su -arının içeceği su olurken; örtü tahtası ve dipte oluşan pamuksu küf arının hasta olmasına neden olur. Örtü tahtası yerine naylon konulmaz. Naylon, hava sirkilasyonu yapmaz ve kovan içi devamlı ıslak olur. 2 – 3 çitalı olanları, uçuş deliğine göre ortalayın. Altı ful delikli kovanda, nemin olmadığı belirtiliyor. Doğrudur ama bu sefer, alttan gelen daimi serin ve soğuk hava, arının salkımı bozmasını geciktirir veya önler. Arı, yiyeceğine ulaşamaz. Bu sefer açlıktan, arı ölümleri meydana gelir. tercih sizin. 11.20
40– kovandan polen alımı: 03.2019 – Kimi arılar bolca polene çalışır. Bulunduğunuz bölgede çiçek çok değil ise, Arılarınızı çoğalmasını istiyorsanız, nisan ayı sonuna kadar poleni almayın. Polen ile dolan çitalarınızı, poleni az olan kovan çitaları ile değiştiriniz. En az 4 er çitanız çokça polenli olursa, sizin menfatınızadır. bu sayıdan sonra gelen polenlerinizi alın. Polen, faydalı bir gıdadır. Seyrettiğim bir programda konuşan profesör; 5 gram polen = 1 kğ bal, demişti. Polen, bitkilerin ÜREME ORGANIDIR. Düşüncemi şu şekilde netleştireyim. Balık yemeyen çok az insan var. Ama kimi insan balık etinden ziyade balığın üreme tohumu olan HAVYAR’ı daha çok tercih eder. Evet havyarın besleme özelliği ne ve ne kadar fazla ise; Polende çiçeğin havyarı ve o kadarda besleyicidir. Ama ne yazık ki insanımız bunun bilincinde değildir. 01.2015
41 – kovan önünde arıların salkım yapması: 03.2019 – 1– havaların aşırı ısınması, 2– Kovan içinde boş yer olmasına rağmen, kovan içinde ve petek üzerinde yapacak işi olmayan arılar, dışarıya çıkar. 3– Koloninin kuvvetli olmasından dolayı ayak basacak yer kalmamıştır. Kovan içi sıcaklık hem havanın etkisi hemde, arıların verdiği sıcaklık nedeni ile aşırı artış olur. Bu artış ise, kovan içinde faaliyeti azaltır. Aşırı sıcaklığa sebebiyet vermemek için arıların bir kısmı, kovan dışına çıkar. Dışarıya çıkan arılar, etrafta dolanmamak ve fazla yer kaplamamak için, üzüm salkımı yaparlar. Yetişkin arıların bir kısmı da uçuş tahtası üzerinde iken kanatlarını çırparak, kovan içine serin havanın girmesini sağlarlar. Çaresi: Kovan üzeri ve etrafına gölge yapacak dal, ot, örtü vb koyunuz veya kovanlarınızı gölgelik yerlere koyunuz. 03.2018 cmt
42– kovanı nasıl koymalıyım: 03.2019 – Bazı arıcılar, ama tecrübesinden veya deneme amaçlı, kovanlarını değişik yönlere koyarlar. Kovanlarınızı tam güney yöne bakacak şekilde koymanızı tavsiye ederim. Kovan, Öne doğru 1 – 2 cm eğik, yerden 20 – 30 cm yüksek konulmalı. Kesinlikle örtü ve üst kapak tahtası üzerine ve kovan içine çul – çuval, gazete kağıdı, karton, naylon örtmeyiniz. Nem yapar. Kış için kovan koyacağınız yerin, kuzey tarafı kapalı bir yer olursa, çok iyi olur. Kovanlarınızı yazın seyrek, kışın birbirlerine yakın koyunuz. Rüzğarı keserler. Yazın aşırı sıcaklarda ana arının günlük atımı, azalır. Kovanlarınızı mümkün oluyorsa gölgelik yerlere koyunuz. Kovan içine her türlü böceğin tırmanarak girmesini önlemeniz için altlıkların ayak kısım diplerine odun, kömür külü serpin, Ayaklarına kalın gres yağı veya ayakların içine gireceği bir kutu içine motor yanık yağı koyunuz, veya akıtıp deneyin. (Apimondia-Fao) 08.08. 2012
43– kovan içi ve önünde ölü arı olmasının nedeni: 03.2019 – bakınız-. 12 ay boyunca yaz ve kış mevsiminde arı ölümlerinin nedenleri
44– nektar gelmiyor ise: 03.2019– Sezon sonu bitmek üzere, çitalarda yeterince nektar yok ve sırlanma olmuyor! En azından balın olgunlaşa bilmesi, doğal balın arı tarafından yenilmesini önlemeniz babından, arının sayısına göre 3 – 4 güne bir, 1 ila 3 su bardak arası şerbeti veriniz. 5.2013
45– nisan ayında kovan kaç çıta olmalı: 03.2019 – 30. md bak. Genelde sayfama – nisan ayında arı, kaç çıta olmalıdır, diye soru gelir. Bu soru ve cevabına takılıp kalmayın. Çita ve arı sayısı ne kadar çok ve kuvvetli ise, O kadar iyidir. 12.2016
46– Nosema ve tedavisi hakkında: 25.06.2019 – Nosema veya Nosemosis, ileri hallerde arının ölümüne neden olan, arıların orta bağırsağında gelişen bir parazit hastalığıdır.
Nosema hastalığı ve nedenleri ancak laboratuvar ortamında tespit edilir. Bu hastalık özellikle kış mevsiminde olup ilk baharda soğuk ve uzun yağmurlu geçen aylarda bile görülür. Nedenleri olarak kovan içindeki nem ve beslenmeye dayanır. Hastalık diğer kovanlara her türlü yiyecek, petek ve malzemeler nedeni ile taşınır.
Belirtileri: Koloni ve arı huzursuz, saldırgan olup,koloni düzgün gelişmez ve ölüm oranları yüksektir. Petek üzerinde ve kovanları iç, dış yüzeylerinde çizgi halinde islah pislikleri görülür. Hastalanan arı uçamaz, kovan önlerinde sürünür, felç olur ve ölür. C biçimi sert bölge hizasından kıvrılmış ve kanatları yaygın olarak ölür.
Hastalığa yakalanmış ana arı, huzursuz olup hareketi azalır. Petek üzerinde durmaz, düşer kovan içinde gezinir, günlük atmaz ve ölür. Ana arı ishal değil, kabız olur.
Tedavi: Arılar protofil veya antibiyotik (fumidil B kullanımı yasaklanmıştır) verilerek tedavi edilir. Protofil, 1 lt şurup içine 17 ml olarak verilir.
Nosemanın doğal tedavisi nane, papatya, fesleğen, çıngırak veya civan percemi otunu kaynatıp, suyunu şeker ile karıştırıp verebilir. Bu arada kovanlar çamaşır sodası veya pürümüz ile temizlenmelidir. 25.06.2019
47 – petek yapımı: 03.2019– Arının Yeni petek işlemesi iki nedene bağlıdır. a– Arazide ve merada çiçekli ağaç, ot ve polen olmalı b– Kovan içerisinde bolca genç arı olmalı. c- her 2 güne bir yeterince şerbet vermelisiniz. Bu belirttiğim her iki etmenden biri veya her ikisi olmaz ise, siz ne kadar şerbet verirseniz verin, ham peteğinizi koyduğunuz gibi dışarıya çıkarırsınız. Özellikle dışarıda çiçek olmadığı zaman, Yarım yamalak işlenmiş petekleri kovana koymayınız. Koyar iseniz, arı örmez ve alap şalap olan yerlere de şerbet ve polen atar, günlük olmaz. Belirttiğim bu iki neden arazi ve kovanda var ise, O zaman sizin vereceğiniz şerbetin, petek örülmesine faydası olur. Geçen sene başıma gelen bir olayı aktarayım. Mart nisan ayları içerisinde ağaçların çiçekleri vardı. Azda olsa mera çiçekleri. 20 Nisana kadar petek örümü ve günlük atımı oldu. Ağaçlarda çiçek kalmayınca, 15 gün boyunca şerbet vermeme rağmen petek örümü olmadı. Haziran ayında şerbet bile verseniz, dışarıda çiçek ve yeterince genç arı yoksa; örülen petek düzgün olmaz. Kovan içinde fazlası ile örülü petek olduğu halde, arı petek dışına dalak atıyor ise, genç arı ve dışarıdan gelen nektar olduğu için, boşta olan genç arılar, hariçten çalışıyorlar, demektir. Genelde 10 çitalı kovanlarda ham petekler 2 ve 9. yere konulur. şerbet verdiğiniz halde örülen petek şişkinliği 3 – 5 mm geçmiyor ise, ham petekleri yan yana ve ve en sona koyunuz. Elinizdeki eski boş petekleri güneşe doğru tutup bakınız. Gözlerden ışık geliyor ise, kullanın, parlak değil ise, eritiniz. 05.2016
48– Polen: 5.2019 – Bal arının çorbası, Polen ekmeğidir. Polen, insana tokluk hissi verir. Özellikle B cinsi vitaminler ağırlıklıdır. İlk bahar aylarında arazide ve petek gözlerinde polen ne kadar çok olursa, günlükte o kadar çok olur. Polen bittiği zaman günlük atımı da biter. Öyle ki, peteğin örümü dışarıdan gelecek nektar ve polene bağlı iken yavru atımı, sadece polene bağlıdır. Bakıcı arılar, 4. günlükten itibaren larvalara bal polen ve su karışımı yiyecek verirler. Su; hem polenin bal ile karıştırılması hemde sıcak havalarda kovanların serinletilmesi için gereklidir. Temmuz ayından önce Kovan önünde erkek arı ölümleri var ise, çitalarda polenin durumuna bakınız. Polen az veya yok ise, işçi arılar erkek arıları -Olan poleni yemesinler diye, öldürürler. İşçi arılar, Ana arı olmasa bile çıkan veya çıkacak olan yavru arılar için polen getirmeye devam eder. Yalnız, ana arı günlüğü, ne kadar polen var ise, O kadar günlük atar. Haşhaş (afyon) bitkisinin polen verimi çok kuvvetlidir. Dışarıdan nektar gelmese bile vereceğiniz şerbet ile haşhaşın poleni sayesinde eski peteklere yavru atımı hemde petek örümü olur. Bölgelere göre değişmekle beraber haşhaş çiçeği 20 Nisan – 15 Haziran arasında acar/biter. Dışarıda polen yok, sizde var ise örn: 3 yemek kaşığı polene yarım yemek kaşığı pudra şekerini nemli bir şekilde karıştırıp, naylon parça üzerinde ve çita üzerine koyunuz. Ham Petek ördürmek içinde şerbete polen karıştırıp veriniz.
49 – Propolis ekstraktı ve yapımı: 03.2019– Apimondia sunumları- Özellikle ilk bahar aylarında her türlü ağaçların tomurcukların da oluşan ve arılar tarafından toplanan reçinemsi bir maddedir. Propolis; Sulak arazilerde yetişen bitkilerde çok miktarda bulunur. Hastalık tedavilerinde Antibiyotik yasaklandıkça Propolise olan ihtiyaç artacaktır. Su bazlı propolisin hiç bir yan etkisi yoktur ama su, propolis eksraktını sadece % 2 oranında erite bilmektedir. Eczanelerde satılan % 70 derecelik saf alkol ile yapılan eksrakt en uygun olanıdır. % 70 ve üzeri, olan alkoller, her insana faydalı olmaya bilir. Buna dikkat ediniz. Alkol saflığı arttıkça yan etkisi arttığı belirtilmiştir. Karaciğer rahatsızlığı olan kişiler, alkolden yapılmış eksrakt kullanmasınlar. Kovanlardan toplanan propolisi açık havada fazla tutmayın, ezerek inceltin ve buzdolabına koyun. Eriteceğiniz zaman, küçük parçalara ayırın. Cam kavanoz içerisine 1 ölçek propolise, 3 ölçek saf alkol ilave edin, güneş görmeyen yere koyup arada bir çalkalayın, en az 2 hafta bekletin. Sık gözlü süzgeçten geçirip, koyu renkli şişe içerisinde, dolaplarınıza koyun.
Propolis: Her bölgenin propolis özellikleri farklıdır. En iyi ve bol propolis, sulak ve sıcak bölgelerden bolca sağlanır. Toplanan propolisin % 50 reçine, % 30 mum, % 10 polen ve % 10 diğer element ve maddelerden oluşuyormuş. Söğüt, kavak, meşe, kızıl çamçam bol reçineli ağaç cinsleridir. Propolis/mum karışımlarının içinde siyah noktalar var ise, bu arının asfalttan getirdiği zift’tir. 03.2019
50– ruşet kovanı: 03.2019– İki çitalık bir arının, 10 çitalık bir kovanda bekletilmesi gerekmez veya bırakmak istemezsiniz. 5 çitalık Ruşet kovanlar, az sayıdaki çitalı arıların saklanılmasını temin eder. Veya yedek analı arıların bir süre orada bekletilmesi için gereklidir. 12.2012
51– seydişehir bal üreticileri birliği tlf: 03.2019 – Başkan Ahmet Çamlı tlf : 0 507 059 62 44 15.3.2019
52 – seydişehir ilçe tarım md. kayıtlı arıcı ve kovan sayısı: 03.2019 – İlçe Tarım Merkezine kayıtlı 70 arıcı ve 6.000 kovan var. Kayıtlı 64 arıcı, 5.500 kovan için, devletten destekleme kredisi için baş vurmuş. 2018 yılın ait destek kredi miktarı kovan başına 10 lira. Gine bu seneye ait Seydişehir ve çevresinde kovanı bulunan yabancı kayıtlı arıcı sayısı 30 kişinin ≈ 1.750 arı kovanı var. 11.2013
53 – strafor kovanlar: 03.2019 – Önce şunu düşünmek lazım! Dağdaki arı nerede yaşıyor ve bu zamana kadar nerelerde yaşadı. Doğal malzemeden şaşmayınız. Lakin, ana çiftleştirme kutuları ile 3 – 5 çitalık ruşet kovanlar, kullanımı kolay ve elzemdir. Özellikle uzak yollarda üst üste taşımalar için uygun olmaz. 01.2016
54 – şerbet hazırlama ve verme zamanı: 03.2019– Şerbeti kesinlikle kaynatmayıp, ılık su ile yapmanız size kolaylık olur. Mart / Eylül ayları içerisinde 1+1; Ekim / Şubat arası 2 ölçek şeker+1 ölçek su şerbet veriniz. Her daim olmasa bile arada bir 5 lt şerbete en az bir tane limon yıkayıp sıkın, kabuklarınıda küçük dilimler halinde aynı bidona koyunuz. Veya 5 lt şerbete yarım çay bardağı kadar sirkeyi dökünüz. Arı için Limon vitamin, sirke antibiyotik görevini yapacaktır. Özellikle yakın çevrenizde başka kovanlar var ise; şerbeti akşam üzerine doğru vermeniz, her zaman çok iyi olur. Yakınınızda başka kovan yok ise, kovanlarınızın hepsine aynı gün ve zaman içerisinde şerbet veriniz. Değilse az – çok yağma olur – olacaktır. Hava karardıktan sonra akşam kovan açılmaz, bakım yapılmaz, bal alınmaz, kovan içi şerbetliklere şerbet verilmez. Verirseniz, arılar üzerinize yapışırlar. 05.2014
55 – tarlacı arılar değişik yerlere gider mi? 03.2019 – Bilim adamları; arıların nerelere gittiğini öğrenmek için, 19 tane arının ensesine arı takip sinyal vericisi yerleştirmişler. Arıların gittikleri yerleri elde ettikleri sinyaller sayesinde işaretlemişler. Sinyal verici cip sayesinde sadece 2 tanesi, yeni besin kaynağını buluyor veya değişik bölgeye giderken, diğer verici takılı arılar eski bildikleri bölgelere gitmişler. Kovandan çıkan işçi arının, kovanın olduğu noktaya göre dört bir tarafa ve en fazla 5 km uzağa gittiği açıklanmaktadır. 02. 2017
56 – teşvik şurubu nedir: 03.2019- Şubat, mart aylarında kovanlarınıza dışarıdan baktınız, kovan uçuş tahtasında petek kırıntıları ve önünde arı ölümleri var veya yiyeceğinin kalmadığını düşünüyorsanız, Arıları canlandırmak için, şerbet vermeniz lazım. Arılar, kovan dışına çıkıp uçuşuyorlar ise, dış sıcaklık kaç derece olursa olsun, ama üst şerbetliğe ama hatıla limon veya sirke karışımı şerbeti dökünüz. Bu arada en dıştaki petek üzerinde arının olmadığını görürseniz, dışarıya alınız. Fazla kurcalamayın. Bu şurup, arıların eski gücüne gelmelerini sağlayacaktır. Bu yapılan besleme şekline teşvik şurubu denir. 11.2015
57 – tütsü duman verilmesi: 03.2019 –Arı saldırgan, elinizi çita üzerinde boş gezdirirken bile elinize, yüzünüze karşı saldırıyor ise; Bu kovanın kapağını açmadan önce körüğünüzü yakıp hazırlayın. Alt kapağı açmadan önce 3 – 5 sefer duman veriniz. Daha sonra her elinize hücüm edeceğini anladığınız zaman aşırıya kaçmadan hafifçe duman veriniz. Ayrıca daha önceden kurutup hazırlayacağınız portakal kabuklarınıda, bu tütsü içine katıp verdiğinizde varroa ile mücadelede etmiş olursunuz. 05.2016
58 – uçuş tahtası üzerinde petek kırıntıları: 03.2019 – a -Aç bırakmışsınız, şerbet verin. b- Bir nedenden ötürü arılar, verdiğiniz son peteği beğenmemişler. Bakınız, gerekiyorsa peteği değiştiriniz. Kışın yiyecek yok diye yağma durumu hariç, petekleri parçalamazlar. Döküntülerin nedeni, yediklerin balın sırrıdır. 01.2011
59 – varroa ile asit duman ve esansiyel yağ ile mücadele: 03.2019 Varroa, arının ensesi diye tarif edebileceğimiz, başının arkasında siyah sert yer ile karın bölgesi üzerinde duran gezinen kestane şeklinde kahverengi renkli bombeli, bir toplu iğne başı kadarlık bir böcektir. Varroa ile mücadele, bir kaç çeşitle yapılır. 2017 Api Mondia sunumları ile araştırdığım sitelerden edindiğim bilgi üzerine:
Oksalik ve formik asit hakkında: Varroa mücadelesinde etkin olmakla beraber özellikle varroanın, arının vücudunda açtığı yaranın daha fazla büyümesine ve arının başka yerlerinin tahrip olmasına neden olmakta olduğundan, arılarda erken ölüme sebebiyet vereceği belirtiliyor. Duman türü ilaçlı kartonların, aşırı verilmediği müddetçe zararı yoktur. yalnız Mayıs ayından sonra verilmesi sağlık acısından zararlıdır. Kurutulmuş yafa cinsi portakal kabuğunuda aynen ilaçlı karton cinsi için uyguladığınız usulü uygulayınız.
Esansiyel -uçucu- yağlar : Timol esanslı kekik yağı, Mentol, Kafurun, Okaliptüs yağları. Bu yağlar eczane veya aktarlarda bulunur. Bu yağlar tehlikesiz olmakla beraber kokusu ağır olduğu için petek ve bala sirayet eder. Kekik yağı için uygulama şekli olarak; 15 C’ ve üzeri havalarda, 10 Çitalık kovana 5*10 ebadındaki saman kağıtlı karton (veya ambalaj kartonu) üzerine, şişe içerisindeki yağın 1/4 çizgi şeklinde dökülüp çita boşluğu arasına denk gelecek şekilde yerleştirilir. Örtü tahtası hemen kapatılır. Veya yaptığın 5 lt şerbet içine enjektör ile 2 – 2,5 ml kadar kekik yağı karıştırılması uygundur. Yalnız bu miktarın hepsini kovanlara azar azar bölüştürmeniz ve her 3 güne bir 7 kere uygulamanız yerinde olacaktır. En temiz ve tehlikesiz şekli, daha önceden hazırlanılmış varroa için pudra şekerinin, çitaların arasından arıların üzerine bir şekilde tuzluk cinsi bir elek veya avuç içi ile dökülmesi ve portakal kabuğu tütsüsü dür. Her vakit yapılabilir.
Petek altının kesilmesi şekli ile : Özellikle nisan ve mayıs aylarında her kovan içerisindeki 1 -2 çitanın en alt tel kısmına gelen ham peteğin bölümü kesilir, bu şekilde kovana yerleştirilir. Bu kısma arılar erkek gözü olacak şekli ile mum örerler. Varroa en çok erkek arı gözlerinde olur. Bu gözler sırlandığı zaman telin dibi ile kesilip atılır. 2 sefer yapılması kafidir. 02.2018
